تبادل لینک هوشمند 
<-PollName->
آمار
وب سایت:
<-PollName->
حداقل 30 درصد اشکالات و عيوب قطعات سخت‌افزاري، به نوعي مربوط به انتخاب و نصب پاورهاي غير استاندارد و يا عدم تناسب پاور با سخت‌افزار مربوطه مي‌باشد. جالب است که اکثر افراد حاضرند با پرداخت هزينه‌هاي گزاف، نسبت به خريد و يا ارتقاي پردازنده خود اقدام نمايند. درحالي که عدم توجه به تناسب پاور با سخت‌افزار مربوطه که عموما هزينه آن 30 درصد قيمت يک پردازنده روز در بازار مي‌باشد، مي‌تواند در بهترين حالت کارآيي و سرعت پردازنده ايشان را با اختلال مواجه سازد. با توجه به اين مقدمه مختصر، لازم است که در هنگام خريد پاور به موارد ذيل توجه بيشتري داشته باشيم که در ادامه به آن مي‌پردازيم.
1 ـ تناسب ويرايش پاور با توجه به سخت‌افزار بکار برده شده
در سيستم‌هاي امروزي استفاده از پاورهاي ويرايش ATX 12V V2.0 , 2.01, 2.2 الزامي مي‌باشد. قابليت اصلي اينگونه پاورها در افزايش قدرت شاخه 12 ولت آنها مي‌باشد و در اينگونه ويرايش‌ها، خروجي 12 ولت را در حداقل 2 لاين مجزا ارائه مي‌نمايند. مهمترين دلايل اين مسئله، عدم آسيب مسير عبوري ولتاژ با شدت جريان بالاتر از 18 آمپر و همچنين عدم تاثير گذاري نويز و هارمونيک ايجاد شده از طرف الکتروموتورهاي تغذيه شونده از شاخه اول ولتاژ 12 بر روي شاخه دوم ولتاژ 12 مي‌باشد. همچنين توصيه مي‌شود براي سيستم‌هاي حرفه‌اي جديد، از پاورهاي سري EPS، که قابليت‌هاي ويژه‌اي دارند، استفاده گردد.
2 ـ تناسب توان پاور با توجه به سخت‌افزار بکاربرده شده
عموما اين سوال براي ما پيش آمده که سيستم انتخابي ما چقدر مصرف مي‌کند. قبل از پاسخ به اين سوال، يک اصل را هميشه در نظر داشته باشيد و آن اين است که پاور به عنوان قلب سيستم شما، آخرين انتخاب سخت‌افزاري شما بايد باشد. چرا که نوع قطعات انتخابي شما، نشادن دهنده ميزان مصرف آنها از پاور خواهد بود. عموم سخت‌افزارهاي امروزي، به پاورهايي با توان حقيقي حداقل 400 وات نياز دارند و در مورد سخت‌افزارهاي حرفه‌اي اين رقم به صورت تصاعدي افزايش مي‌يابد. در اين مورد نياز به بحثهاي بيشتري مي‌باشد.
3 ـ توجه به توان واقعي پاور الزامي است
اکثر شرکت‌هاي ايراني و يا واردکننده، پاور 150 تا 200 واتي خود را با درج اعداد و ارقام نجومي بر روي ليبل‌هاي خود ( 500 تا 700 وات ) به بازار عرضه مي‌نمايند و هيچ مرجعي قادر به پيگيري اين موضوع نمي‌باشد. بنابراين توجه به توان واقعي پاور از موارد مهم است.
نکته‌اي ديگر در اين خصوص مسئله‌اي به نام Peak است. Peak يک کلمه کاملا بازاري مي‌باشد که البته توجيه فني هم دارد. مثلا عموم پاورها تا لحظه‌اي که Over Power Protection آنها فعال شود قادرند حدود50 تا70 درصد بالاتر از حد توان واقعي خود را تحمل کنند. آن هم در مدت زماني کمتر از يک دقيقه! ولي اين اصلا و ابدا نبايد براي مصرف کننده ملاک انتخاب باشد. متاسفانه در بازار ايران، اغلب توليدکنندگان بر روي توان Peak مانور مي‌دهند.
4 ـ تعبيه محافظهاي ايمني در مباني ورودي و خروجي پاور الزامي است
وظيفه و هدف از تعبيه محافظهاي ايمني در پاور، جلوگيري از آسيب رساني پاور به سخت‌افزار مي‌باشد. چرا که اين محافظ‌ها هستند که در موارد اضطراري و غير طبيعي که به هر دليلي ممکن است براي يک پاور به وجود بيايد، با عملکرد سريع خود مي‌توانند مانع از آسيب رسيدن به سخت‌افزار گردند.
در زير به نمونه‌هايي از اين محافظ‌ها اشاره شده است :
SHORT CIRCUIT PROTECTION) SCP) : در صورت به وجود آمدن اتصال كوتاه درهر يك از شاخه‌هاي خروجي، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش مي‌شود.
OVER POWER PROTECTION) OPP) : در حدود تعيين شده در استاندارد، در صورت افزايش بارمصرفي خارج از توان حداكثر، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش مي‌شود.
OVER VOLTAGE PROTECTION) OVP) : در حدود تعيين شده در استاندارد، در صورت افزايش ولتاژ در هر يك ازشاخه‌هاي خروجي، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش مي‌شود.
UNDER VOLTAGE PROTECTION) UVP) : در حدود تعيين شده در استاندارد، درصورت کاهش ولتاژ ورودي پاور، منبغ تغذيه به صورت خودکار خاموش مي‌شود.
OVER CURRENT PROTECTION) OCP) : در حدود تعيين شده در استاندارد، در صورت اضافه بار خارج از توان بر روي هر يك از شاخه‌هاي خروجي، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش مي‌شود.
5 ـ اهميت راندمان در صرفه جويي مصرف انرژي
توجه به راندمان پاور مي‌تواند شما را از پرداخت هزينه اضافي جهت انرژي اتلاف شده، نجات دهد. در بسياري از موارد يک پاور با راندمان بالاي 80 درصد، قادر است هزينه خريد خود را در طول يک تا دوسال اول مصرف، از طريق قبض برق شما جبران نمايد. به صورت عموم، توصيه مي‌شود از پاورهاي با راندمان بالاتر از 70 درصد، استفاده فرماييد. اغلب ما در هنگام تهيه يک محصول الکترونيکي توجه کمي به ميزان مصرف انرژي آن داريم. راندمان يک مبحث مهم در بخش مصرف انرژي مي‌باشد. اگر به تبليغات تلويزيوني که اين روزها پخش مي‌گردد توجه کرده باشيد، برروي اين موضوع در لوازم برقي، لوازم گازسوز و خلاصه هرآنچه که با انرژي سرو کار دارد، مانورهاي زيادي داده مي‌شود. شما وقتي پي به اهميت اين مسئله مي‌بريد که ميزان مصرف انرژي دو محصول يکسان، با دو راندمان مختلف را با يکديگر مقايسه نماييد. ممکن است در بعضي مواقع اختلاف هزينه پرداختي شما بابت انرژي مصرف شده در طول مدت يک سال رقمي معادل يکصد هزار تومان باشد! البته اين مورد، با ميزان ساعات استفاده نمودن شما از آن وسيله هم مرتبط مي‌باشد.
حال بحث را برروي يکي از لوازمي متمرکز مي‌کنيم که راندمان آن در ميزان مصرف انرژي الکتريکي کامپيوتر شما دخيل مي‌باشد. به طور واضح تر سخن بگوييم. شما اگر يک پاور 500 واتي از بازار تهيه نماييد، به منزله آن نمي‌باشد که سيستم شما 500 وات مصرف مي‌نمايد، بلکه اين رقم نشان دهنده مقدار توان خروجي پاور شما در حالت ماکزيموم مصرف آن مي‌باشد. ميزان انرژي مورد مصرف يک سيستم، مرتبط به نوع قطعاتي مي‌باشد که شما برروي سيستم خود نصب نموده‌ايد. مثلا ممکن است شما يک پاور 500 واتي داشته باشيد ولي سيستم شما بيشتر از 300 وات مصرف نکند. در حقيقت ميزان مصرف کامپيوتر شما 300 وات در نظرگرفته مي‌شود. در اينجا مقوله ميزان اتلاف انرژي در جهت تامين 300 وات انرژي مصرفي کامپيوتر شما، اهميت پيدا مي‌کند.
راندمان به صورت کلي، ضريب انرژي ورودي دستگاه به انرژي خروجي دستگاه مي‌باشد. به عنوان مثال ؛ شما يک لامپ 100 واتي را در نظر بگيريد. از 100 وات انرژي که لامپ مصرف مي‌کند، تقريبا 30 وات آن به صورت روشنايي در اختيار ما قرار مي‌گيرد و چيزي در حدود70 وات آن به صورت انرژي گرمايي، تلف مي‌گردد، به عبارتي لامپ مورد نظر داراي 30 درصد راندمان مي‌باشد. اين رقم در مورد پاور ساپلاي سوئيچينگ، عموما بين 60 تا80 درصد ( بسته به نوع طراحي ) متغير مي‌باشد. همانطورکه مستحضريد پاورهاي سوئيچينگ درصدي از انرژي ورودي خود را در طول مسير تا خروجي، به صورت انرژي گرمايي و امواج مغناطيسي ازدست مي‌دهند . اين ميزان اتلاف هرچه کمتر باشد، طبيعتا در مصرف بهينه انرژي و عمر پاور تاثير گذار خواهد بود . مقايسه عملي آن، در مورد دو نمونه پاور 300 واتي با راندمان‌هاي مختلف جالب به نظر مي‌رسد . نمونه پاور 300 واتي اول که راندمان 70 درصدي داشت، در حالت فول لود 95 / 1 آمپر از برق ورودي مصرف مي‌نمود در حالي که نمونه دوم که راندمان 80 درصدي داشت، در حالت فول لود 7 / 1 آمپر از برق ورودي مصرف مي‌نمود ( ولتاژ ورودي در هر دو نمونه 220 ولت در نظر گرفته شده است. ) اين ( عدد 25 / 0 آمپر ) اختلاف مصرف شايد در نگاه اول رقم تعجب برانگيزي نباشد، ولي در صورت مصرف طولاني مدت به رقم چشمگيري تبديل مي‌گردد و تاثيراتش را در قبض برق مصرفي شما نمايان خواهد کرد.
با استفاده از جدول شماره 1 و فرمول ارائه شده در شکل 1، به وضوح تاثير راندمان را در قبض برق مصرفي سه نمونه پاور 500 واتي با راندمان‌هاي مختلف را، ملاحظه مي‌کنيد. اين رقم‌ها شايد شما را مجاب نمايد که در هنگام تهيه پاور، براي راندمان آن اهميت ويژه‌اي قائل شويد، چرا که گاها معادل قيمت خود پاور، مابه التفاوت قبض پرداختي شما در طول يک سال مي‌باشد و شما با انتخاب صحيح خود مي‌توانيد هزينه خريد يک پاور با راندمان بالاي 80 درصد را، از طريق قبض برق خود جبران نماييد! به عنوان يک فرد ايراني، قطعا با در نظر گرفتن موضوع راندمان در هنگام خريد هر نوع کالا، به مجموعه تليد و چرخه انرژي در سطح کشور کمک خواهيد نمود.
شکل 1
جدول 1
1 ـ تناسب ويرايش پاور با توجه به سخت‌افزار بکار برده شده
در سيستم‌هاي امروزي استفاده از پاورهاي ويرايش ATX 12V V2.0 , 2.01, 2.2 الزامي مي‌باشد. قابليت اصلي اينگونه پاورها در افزايش قدرت شاخه 12 ولت آنها مي‌باشد و در اينگونه ويرايش‌ها، خروجي 12 ولت را در حداقل 2 لاين مجزا ارائه مي‌نمايند. مهمترين دلايل اين مسئله، عدم آسيب مسير عبوري ولتاژ با شدت جريان بالاتر از 18 آمپر و همچنين عدم تاثير گذاري نويز و هارمونيک ايجاد شده از طرف الکتروموتورهاي تغذيه شونده از شاخه اول ولتاژ 12 بر روي شاخه دوم ولتاژ 12 مي‌باشد. همچنين توصيه مي‌شود براي سيستم‌هاي حرفه‌اي جديد، از پاورهاي سري EPS، که قابليت‌هاي ويژه‌اي دارند، استفاده گردد.
2 ـ تناسب توان پاور با توجه به سخت‌افزار بکاربرده شده
عموما اين سوال براي ما پيش آمده که سيستم انتخابي ما چقدر مصرف مي‌کند. قبل از پاسخ به اين سوال، يک اصل را هميشه در نظر داشته باشيد و آن اين است که پاور به عنوان قلب سيستم شما، آخرين انتخاب سخت‌افزاري شما بايد باشد. چرا که نوع قطعات انتخابي شما، نشادن دهنده ميزان مصرف آنها از پاور خواهد بود. عموم سخت‌افزارهاي امروزي، به پاورهايي با توان حقيقي حداقل 400 وات نياز دارند و در مورد سخت‌افزارهاي حرفه‌اي اين رقم به صورت تصاعدي افزايش مي‌يابد. در اين مورد نياز به بحثهاي بيشتري مي‌باشد.
3 ـ توجه به توان واقعي پاور الزامي است
اکثر شرکت‌هاي ايراني و يا واردکننده، پاور 150 تا 200 واتي خود را با درج اعداد و ارقام نجومي بر روي ليبل‌هاي خود ( 500 تا 700 وات ) به بازار عرضه مي‌نمايند و هيچ مرجعي قادر به پيگيري اين موضوع نمي‌باشد. بنابراين توجه به توان واقعي پاور از موارد مهم است.
نکته‌اي ديگر در اين خصوص مسئله‌اي به نام Peak است. Peak يک کلمه کاملا بازاري مي‌باشد که البته توجيه فني هم دارد. مثلا عموم پاورها تا لحظه‌اي که Over Power Protection آنها فعال شود قادرند حدود50 تا70 درصد بالاتر از حد توان واقعي خود را تحمل کنند. آن هم در مدت زماني کمتر از يک دقيقه! ولي اين اصلا و ابدا نبايد براي مصرف کننده ملاک انتخاب باشد. متاسفانه در بازار ايران، اغلب توليدکنندگان بر روي توان Peak مانور مي‌دهند.
4 ـ تعبيه محافظهاي ايمني در مباني ورودي و خروجي پاور الزامي است
وظيفه و هدف از تعبيه محافظهاي ايمني در پاور، جلوگيري از آسيب رساني پاور به سخت‌افزار مي‌باشد. چرا که اين محافظ‌ها هستند که در موارد اضطراري و غير طبيعي که به هر دليلي ممکن است براي يک پاور به وجود بيايد، با عملکرد سريع خود مي‌توانند مانع از آسيب رسيدن به سخت‌افزار گردند.
در زير به نمونه‌هايي از اين محافظ‌ها اشاره شده است :
SHORT CIRCUIT PROTECTION) SCP) : در صورت به وجود آمدن اتصال كوتاه درهر يك از شاخه‌هاي خروجي، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش مي‌شود.
OVER POWER PROTECTION) OPP) : در حدود تعيين شده در استاندارد، در صورت افزايش بارمصرفي خارج از توان حداكثر، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش مي‌شود.
OVER VOLTAGE PROTECTION) OVP) : در حدود تعيين شده در استاندارد، در صورت افزايش ولتاژ در هر يك ازشاخه‌هاي خروجي، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش مي‌شود.
UNDER VOLTAGE PROTECTION) UVP) : در حدود تعيين شده در استاندارد، درصورت کاهش ولتاژ ورودي پاور، منبغ تغذيه به صورت خودکار خاموش مي‌شود.
OVER CURRENT PROTECTION) OCP) : در حدود تعيين شده در استاندارد، در صورت اضافه بار خارج از توان بر روي هر يك از شاخه‌هاي خروجي، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش مي‌شود.
5 ـ اهميت راندمان در صرفه جويي مصرف انرژي
توجه به راندمان پاور مي‌تواند شما را از پرداخت هزينه اضافي جهت انرژي اتلاف شده، نجات دهد. در بسياري از موارد يک پاور با راندمان بالاي 80 درصد، قادر است هزينه خريد خود را در طول يک تا دوسال اول مصرف، از طريق قبض برق شما جبران نمايد. به صورت عموم، توصيه مي‌شود از پاورهاي با راندمان بالاتر از 70 درصد، استفاده فرماييد. اغلب ما در هنگام تهيه يک محصول الکترونيکي توجه کمي به ميزان مصرف انرژي آن داريم. راندمان يک مبحث مهم در بخش مصرف انرژي مي‌باشد. اگر به تبليغات تلويزيوني که اين روزها پخش مي‌گردد توجه کرده باشيد، برروي اين موضوع در لوازم برقي، لوازم گازسوز و خلاصه هرآنچه که با انرژي سرو کار دارد، مانورهاي زيادي داده مي‌شود. شما وقتي پي به اهميت اين مسئله مي‌بريد که ميزان مصرف انرژي دو محصول يکسان، با دو راندمان مختلف را با يکديگر مقايسه نماييد. ممکن است در بعضي مواقع اختلاف هزينه پرداختي شما بابت انرژي مصرف شده در طول مدت يک سال رقمي معادل يکصد هزار تومان باشد! البته اين مورد، با ميزان ساعات استفاده نمودن شما از آن وسيله هم مرتبط مي‌باشد.
حال بحث را برروي يکي از لوازمي متمرکز مي‌کنيم که راندمان آن در ميزان مصرف انرژي الکتريکي کامپيوتر شما دخيل مي‌باشد. به طور واضح تر سخن بگوييم. شما اگر يک پاور 500 واتي از بازار تهيه نماييد، به منزله آن نمي‌باشد که سيستم شما 500 وات مصرف مي‌نمايد، بلکه اين رقم نشان دهنده مقدار توان خروجي پاور شما در حالت ماکزيموم مصرف آن مي‌باشد. ميزان انرژي مورد مصرف يک سيستم، مرتبط به نوع قطعاتي مي‌باشد که شما برروي سيستم خود نصب نموده‌ايد. مثلا ممکن است شما يک پاور 500 واتي داشته باشيد ولي سيستم شما بيشتر از 300 وات مصرف نکند. در حقيقت ميزان مصرف کامپيوتر شما 300 وات در نظرگرفته مي‌شود. در اينجا مقوله ميزان اتلاف انرژي در جهت تامين 300 وات انرژي مصرفي کامپيوتر شما، اهميت پيدا مي‌کند.
راندمان به صورت کلي، ضريب انرژي ورودي دستگاه به انرژي خروجي دستگاه مي‌باشد. به عنوان مثال ؛ شما يک لامپ 100 واتي را در نظر بگيريد. از 100 وات انرژي که لامپ مصرف مي‌کند، تقريبا 30 وات آن به صورت روشنايي در اختيار ما قرار مي‌گيرد و چيزي در حدود70 وات آن به صورت انرژي گرمايي، تلف مي‌گردد، به عبارتي لامپ مورد نظر داراي 30 درصد راندمان مي‌باشد. اين رقم در مورد پاور ساپلاي سوئيچينگ، عموما بين 60 تا80 درصد ( بسته به نوع طراحي ) متغير مي‌باشد. همانطورکه مستحضريد پاورهاي سوئيچينگ درصدي از انرژي ورودي خود را در طول مسير تا خروجي، به صورت انرژي گرمايي و امواج مغناطيسي ازدست مي‌دهند . اين ميزان اتلاف هرچه کمتر باشد، طبيعتا در مصرف بهينه انرژي و عمر پاور تاثير گذار خواهد بود . مقايسه عملي آن، در مورد دو نمونه پاور 300 واتي با راندمان‌هاي مختلف جالب به نظر مي‌رسد . نمونه پاور 300 واتي اول که راندمان 70 درصدي داشت، در حالت فول لود 95 / 1 آمپر از برق ورودي مصرف مي‌نمود در حالي که نمونه دوم که راندمان 80 درصدي داشت، در حالت فول لود 7 / 1 آمپر از برق ورودي مصرف مي‌نمود ( ولتاژ ورودي در هر دو نمونه 220 ولت در نظر گرفته شده است. ) اين ( عدد 25 / 0 آمپر ) اختلاف مصرف شايد در نگاه اول رقم تعجب برانگيزي نباشد، ولي در صورت مصرف طولاني مدت به رقم چشمگيري تبديل مي‌گردد و تاثيراتش را در قبض برق مصرفي شما نمايان خواهد کرد.
با استفاده از جدول شماره 1 و فرمول ارائه شده در شکل 1، به وضوح تاثير راندمان را در قبض برق مصرفي سه نمونه پاور 500 واتي با راندمان‌هاي مختلف را، ملاحظه مي‌کنيد. اين رقم‌ها شايد شما را مجاب نمايد که در هنگام تهيه پاور، براي راندمان آن اهميت ويژه‌اي قائل شويد، چرا که گاها معادل قيمت خود پاور، مابه التفاوت قبض پرداختي شما در طول يک سال مي‌باشد و شما با انتخاب صحيح خود مي‌توانيد هزينه خريد يک پاور با راندمان بالاي 80 درصد را، از طريق قبض برق خود جبران نماييد! به عنوان يک فرد ايراني، قطعا با در نظر گرفتن موضوع راندمان در هنگام خريد هر نوع کالا، به مجموعه تليد و چرخه انرژي در سطح کشور کمک خواهيد نمود.
شکل 1
جدول 1
ـ نوع فن به کاربرده شده
اگر خواهان يک پاور کم صدا هستيد، توصيه مي‌شود از پاورهايي که يک فن 12 سانتي متري برروي خود دارند، استفاده نماييد. ولي بهترين و مناسب‌ترين روش، جهت تخليه هواي گرم داخل پاور، استفاده از يک فن 8 سانتي يا دوفن 8 سانتي متري، که يکي در جلوي پاور و ديگري در پشت پاور قراردارند، مي‌باشد. بديهي است در اين روش، گرماي داخل پاور بهتر تخليه مي‌گردد و عمر پاور کاهش نمي‌يابد، ولي نقطه ضعف آن ايجاد صدايي بيشتر از يک فن 12 سانتي متري مي‌باشد. در اين قسمت همانطور که در سه شکل 2 و 3 و4 مشاهده خواهيد کرد، به بررسي سه حالت عمومي‌در مبحث کولينگ پاور مي‌پردازيم؛
به شکل 2 دقت نماييد. رنگ آبي، مسير ورودي هوا و رنگ قرمز، مسير خروجي هوا است.
اگر خواهان يک پاور کم صدا هستيد، توصيه مي‌شود از پاورهايي که يک فن 12 سانتي متري برروي خود دارند، استفاده نماييد. ولي بهترين و مناسب‌ترين روش، جهت تخليه هواي گرم داخل پاور، استفاده از يک فن 8 سانتي يا دوفن 8 سانتي متري، که يکي در جلوي پاور و ديگري در پشت پاور قراردارند، مي‌باشد. بديهي است در اين روش، گرماي داخل پاور بهتر تخليه مي‌گردد و عمر پاور کاهش نمي‌يابد، ولي نقطه ضعف آن ايجاد صدايي بيشتر از يک فن 12 سانتي متري مي‌باشد. در اين قسمت همانطور که در سه شکل 2 و 3 و4 مشاهده خواهيد کرد، به بررسي سه حالت عمومي‌در مبحث کولينگ پاور مي‌پردازيم؛
به شکل 2 دقت نماييد. رنگ آبي، مسير ورودي هوا و رنگ قرمز، مسير خروجي هوا است.
شکل 2 : استفاده از فن 12 تا 14 سانتي متري
مزايا:
ـ صداي کمتر در قسمت خروجي هوا از پاور.
معايب:
ـ تامين هواي ورودي از فضاي گرم اطراف پردازنده.
ـ خروجي قسمتي از هواي گرم پاور از شيارهاي پشت پاور و ورود اين هواي گرم به چرخه کولينگ سيستم.
ـ اعمال گرماي پاور به برد PCB و آسيب ديدن برد در دراز مدت.( خصوصا اگر برد داراي قطعات SMD باشد )
ـ صداي کمتر در قسمت خروجي هوا از پاور.
معايب:
ـ تامين هواي ورودي از فضاي گرم اطراف پردازنده.
ـ خروجي قسمتي از هواي گرم پاور از شيارهاي پشت پاور و ورود اين هواي گرم به چرخه کولينگ سيستم.
ـ اعمال گرماي پاور به برد PCB و آسيب ديدن برد در دراز مدت.( خصوصا اگر برد داراي قطعات SMD باشد )
شکل 3 : استفاده از يک فن 8 سانتي متري
به شکل 3 دقت کنيد، منبع تغذيه با يک فن 8 سانتي‌متري را نشان مي‌دهد. در زير به مزايا و معايب اين نوع اشاره شده است.
مزايا:
ـ کولينگ مناسب هواي گرم محيط داخلي پاور.
ـ جلوگيري از تاثير حرارت پاور بررويPCB
ـ تامين هواي ورودي از خنک‌ترين محيط کيس، يعني قسمت پشت اپتيکال درايوها.
معايب:
ـ صداي بيشتر در مقايسه با نوع اول ( که البته با هوشمند نمودن مدار و تعبيه کنترلر دور فن متناسب با گرماي داخلي پاور، اين مسئله به حداقل مي‌رسد )
مزايا:
ـ کولينگ مناسب هواي گرم محيط داخلي پاور.
ـ جلوگيري از تاثير حرارت پاور بررويPCB
ـ تامين هواي ورودي از خنک‌ترين محيط کيس، يعني قسمت پشت اپتيکال درايوها.
معايب:
ـ صداي بيشتر در مقايسه با نوع اول ( که البته با هوشمند نمودن مدار و تعبيه کنترلر دور فن متناسب با گرماي داخلي پاور، اين مسئله به حداقل مي‌رسد )
شکل 4 : استفاده از دو فن 8 سانتي متري در قسمت جلو و پشت پاور
به شکل 4 دقت کنيد، منبع تغذيه با دو فن 8 سانتي متري در قسمت جلو و پشت پاور را نشان مي‌دهد.
مزايا:
ـ با توجه به توان، راندمان و چيدمان قطعات برروي برد پاور، ممکن است يک عدد فن 8 سانتي متري جوابگوي تخليه گرماي داخلي پاور نباشد. در اين صورت بهترين گزينه استفاده از دو فن 8 سانتي متري مي‌باشد که کمک مي‌نمايد تمامي نقاط کور پاور در مسير عبوري هوا قرار گيرد.
ـ عدم تاثيرگذاري حرارت پاور برروي برد PCB
ـ صداي کمتر در مقايسه با يک فن 8 سانتي متري. چرا که فن پشت پاور در داخل سيستم قرار دارد و همچنين حرارت داخلي پاور، پايين تر از مورد دوم مي‌باشد و مدار هوشمند کنترل دور فن، عموما در حالت حداقل قرار مي‌گيرد.
معايب:
ـ در عمل هيچ نوع مشکلي در اين روش وجود ندارد.
بحث نهايي:تمامي موارد فوق را در کنار اين مسئله قرار دهيد که حداقل 50 تا 60 درصد مصرف کنندگان پاور، اهميتي براي مبحث مهم کولينگ سيستم خود قائل نمي‌شوند و عموما وظيفه تخليه هواي گرم سيستم خود را بر دوش پاور قرار مي‌دهند. همچنين تمامي موارد فوق را در کنار اين مسئله قرار دهيد که، مهم تخليه گرماي خود پاور به بهترين شکل ممکن است، چرا که اگر پاور شما در مبحث کولينگ دچار ضعف شود، عملا سلامت سيستم شما به خطر خواهد افتاد.
7 ـ عمر مفيد پاور
همانطور که مي‌دانيد، براي هر وسيله الکترونيکي، ميانگين ساعت کارکرد در شرايط استاندارد در نظر گرفته مي‌شود. در مورد پاور، نيز اين قضيه بنابر طراحي و کيفيت قطعات داخلي آنها، مابين 20000 تا 120000 ساعت تخمين زده مي‌شود. اين مورد با قيمت پرداختي شما در هنگام خريد، رابطه‌اي مستقيم دارد. يعني اگر شما يک پاور580 وات با MTBF : 100,000Hrs خريد نماييد، ممکن است بابت آن مبلغ 80 هزار تومان بپردازيد، ولي بابت يک پاور 580 وات با MTBF : 50,000Hrs مبلغي معادل 50 هزار تومان هزينه نماييد. بديهي است که به نفع ما مي‌باشد که يک پاور با MTBF بالاتر را خريداري نماييم، چرا که به ازاي 30 هزار تومان مابه التفاوت، آن پاور دو برابر عمر خواهد نمود. ( البته در شرايط کاري برابر )
8 ـ نويز و ريپل خروجي پاور
يکي ديگر از مواردي که بر کارآيي و عمر قطعات کامپيوتر شما اثر گذار مي‌باشد، ميزان نويز و ريپل خروجي پاور مي‌باشد. هرچه دامنه اين نويز و ريپل بسته‌تر و محدودتر باشد، آسيب‌پذيري قطعات کاهش مي‌يابد و کارآيي سيستم شما تثبيت مي‌گردد. توصيه مي‌گردد از پاورهايي استفاده نماييد که ميزان نويز و ريپل آنها در کليه خروجي‌هاي مثبت، کمتر از 150 ميلي ولت در حالت Peak to Pea) kPP) باشد.
9 ـ PFC و تاثيرات آن بر هارمونيک
همانطور که مي‌دانيد، هارمونيک‌ها، تاثيرات بسيار مخربي بر کارآيي پاور خواهد گذاشت. هارمونيك‌ها عموما توسط بارهاي غير خطي بوجود مي‌آيند كه از برق شهر جريان‌هايي با راندمان بالا مي‌كشند بارهاي حاوي يكسو كننده‌هاي كنترل شده، منابع تغذيه Switching به ويژه ماشين‌هاي الكتريكي را مي‌توان به عنوان منابع ايجاد اين نوع تاثير نام برد. براي مثال مي‌توان به كامپيوترها، دستگاه‌هاي فتوكپي، پرينترهاي ليزري و موتورهاي دوار با سرعت متغير اشاره كرد. هارمونيك‌ها باعث افزايش نامناسب جريان مي‌شوند و اين افزايش اثر خود را در دماهاي بالا نشان داده و باعث خرابي اجزاء تشكيل دهنده پاور و افزايش حرارت داخلي آن مي‌گردد. وظيفه PFC ( تعريف PFC در ادامه همين مقاله توضيح داده شده ) ايجاد محدوديت هارمونيکي در مباني ورودي ولتاژ و همچنين جلوگيري از خروج هارمونيک‌هاي ايجاد شده توسط خود پاور مي‌باشد. غالبا PFC به سه روش اعمال مي‌گردد:
مزايا:
ـ با توجه به توان، راندمان و چيدمان قطعات برروي برد پاور، ممکن است يک عدد فن 8 سانتي متري جوابگوي تخليه گرماي داخلي پاور نباشد. در اين صورت بهترين گزينه استفاده از دو فن 8 سانتي متري مي‌باشد که کمک مي‌نمايد تمامي نقاط کور پاور در مسير عبوري هوا قرار گيرد.
ـ عدم تاثيرگذاري حرارت پاور برروي برد PCB
ـ صداي کمتر در مقايسه با يک فن 8 سانتي متري. چرا که فن پشت پاور در داخل سيستم قرار دارد و همچنين حرارت داخلي پاور، پايين تر از مورد دوم مي‌باشد و مدار هوشمند کنترل دور فن، عموما در حالت حداقل قرار مي‌گيرد.
معايب:
ـ در عمل هيچ نوع مشکلي در اين روش وجود ندارد.
بحث نهايي:تمامي موارد فوق را در کنار اين مسئله قرار دهيد که حداقل 50 تا 60 درصد مصرف کنندگان پاور، اهميتي براي مبحث مهم کولينگ سيستم خود قائل نمي‌شوند و عموما وظيفه تخليه هواي گرم سيستم خود را بر دوش پاور قرار مي‌دهند. همچنين تمامي موارد فوق را در کنار اين مسئله قرار دهيد که، مهم تخليه گرماي خود پاور به بهترين شکل ممکن است، چرا که اگر پاور شما در مبحث کولينگ دچار ضعف شود، عملا سلامت سيستم شما به خطر خواهد افتاد.
7 ـ عمر مفيد پاور
همانطور که مي‌دانيد، براي هر وسيله الکترونيکي، ميانگين ساعت کارکرد در شرايط استاندارد در نظر گرفته مي‌شود. در مورد پاور، نيز اين قضيه بنابر طراحي و کيفيت قطعات داخلي آنها، مابين 20000 تا 120000 ساعت تخمين زده مي‌شود. اين مورد با قيمت پرداختي شما در هنگام خريد، رابطه‌اي مستقيم دارد. يعني اگر شما يک پاور580 وات با MTBF : 100,000Hrs خريد نماييد، ممکن است بابت آن مبلغ 80 هزار تومان بپردازيد، ولي بابت يک پاور 580 وات با MTBF : 50,000Hrs مبلغي معادل 50 هزار تومان هزينه نماييد. بديهي است که به نفع ما مي‌باشد که يک پاور با MTBF بالاتر را خريداري نماييم، چرا که به ازاي 30 هزار تومان مابه التفاوت، آن پاور دو برابر عمر خواهد نمود. ( البته در شرايط کاري برابر )
8 ـ نويز و ريپل خروجي پاور
يکي ديگر از مواردي که بر کارآيي و عمر قطعات کامپيوتر شما اثر گذار مي‌باشد، ميزان نويز و ريپل خروجي پاور مي‌باشد. هرچه دامنه اين نويز و ريپل بسته‌تر و محدودتر باشد، آسيب‌پذيري قطعات کاهش مي‌يابد و کارآيي سيستم شما تثبيت مي‌گردد. توصيه مي‌گردد از پاورهايي استفاده نماييد که ميزان نويز و ريپل آنها در کليه خروجي‌هاي مثبت، کمتر از 150 ميلي ولت در حالت Peak to Pea) kPP) باشد.
9 ـ PFC و تاثيرات آن بر هارمونيک
همانطور که مي‌دانيد، هارمونيک‌ها، تاثيرات بسيار مخربي بر کارآيي پاور خواهد گذاشت. هارمونيك‌ها عموما توسط بارهاي غير خطي بوجود مي‌آيند كه از برق شهر جريان‌هايي با راندمان بالا مي‌كشند بارهاي حاوي يكسو كننده‌هاي كنترل شده، منابع تغذيه Switching به ويژه ماشين‌هاي الكتريكي را مي‌توان به عنوان منابع ايجاد اين نوع تاثير نام برد. براي مثال مي‌توان به كامپيوترها، دستگاه‌هاي فتوكپي، پرينترهاي ليزري و موتورهاي دوار با سرعت متغير اشاره كرد. هارمونيك‌ها باعث افزايش نامناسب جريان مي‌شوند و اين افزايش اثر خود را در دماهاي بالا نشان داده و باعث خرابي اجزاء تشكيل دهنده پاور و افزايش حرارت داخلي آن مي‌گردد. وظيفه PFC ( تعريف PFC در ادامه همين مقاله توضيح داده شده ) ايجاد محدوديت هارمونيکي در مباني ورودي ولتاژ و همچنين جلوگيري از خروج هارمونيک‌هاي ايجاد شده توسط خود پاور مي‌باشد. غالبا PFC به سه روش اعمال مي‌گردد:
Passive : که صرفا با قرارگرفتن سلفي پر قدرت ( منظور اين است که قطر رشته‌هاي سيمي بالا بوده که از هدر رفتن انرژي و ايجاد مقاومت در مسير جلوگيري به عمل آيد ) در يک لاين ورودي از ورود و خروج هارمونيک‌ها جلوگيري به عمل مي‌آورد. همانطور که اشاره شد بدليل قطر بالاي سيم‌ها امکان نصب سلف Passive بر روي پاورهاي پر قدرت‌تر از 430 وات امکان پذير نمي‌باشد. چرا که ابعاد اين سلف به طور تصاعدي افزايش مي‌يابد و ممکن است براي يک پاور 480 واتي هم اندازه خود پاورشود. اين ابتدايي‌ترين روش مهار هارمونيک مي‌باشد.
Active: دراين تکنولوژي هارمونيک توسط يک مدار الکترونيکي، نه تنها مهار مي‌شود بلکه تبديل به انرژي کاري در دامنه فرکانس تعيين شده پاور، مي‌گردد که خود به نوعي موجبات کاهش مصرف انرژي را به دنبال خواهد داشت.
Auto Active : همانطور که از اسمش پيداست هرگاه که هارمونيک‌ها خارج از استاندارد تعيين شده باشند، درگيرمي‌شود. از نکات مثبت اين روش کاهش حرارت‌هاي ناشي از کارکرد مدار PFC مي‌باشد.
پيشنهاد مي‌شود از PFC با روش اجرايي Active يا Auto Active استفاده نماييد. چرا که طبق تجربه، روش Passive PFC در ايران نمي‌تواند به درستي عمل نمايد و برعکس موارد تئوري عنوان شده، موجب افزايش حرارت کلي داخل پاور مي‌گردد!
Auto Active : همانطور که از اسمش پيداست هرگاه که هارمونيک‌ها خارج از استاندارد تعيين شده باشند، درگيرمي‌شود. از نکات مثبت اين روش کاهش حرارت‌هاي ناشي از کارکرد مدار PFC مي‌باشد.
پيشنهاد مي‌شود از PFC با روش اجرايي Active يا Auto Active استفاده نماييد. چرا که طبق تجربه، روش Passive PFC در ايران نمي‌تواند به درستي عمل نمايد و برعکس موارد تئوري عنوان شده، موجب افزايش حرارت کلي داخل پاور مي‌گردد!
گارانتي و خدمات پشتيباني
متاسفانه کاربران به دليل اشتياق اوليه خريد ( در مورد هر نوع کالا ) ، به مقوله گارانتي و نوع خدمات ارائه شده از سوي ارائه کننده کالا، توجهي ندارند. ولي پس از گذشت مدت زماني و برخورد با اولين اشکال در کالاي خريداري شده تازه به اهميت گارانتي آن پي مي‌برند. هر وسيله الکترونيکي، مکانيکي و ... مي‌تواند در طي پروسه مواد اوليه، توليد، کنترل کيفيت، بسته بندي، عرضه و حمل و نقل دچار آسيب فني و يا ظاهري گردد. همانطور که مي‌دانيد مقوله گارانتي در ايران، به درستي تعريف و اجرا نمي‌شود . ولي با اين حال مي‌توان در هنگام خريد پاور، با تحقيق از سطح بازار و دوستاني که در زمينه سخت‌افزار فعاليت دارند، با نام شرکت‌هايي که سابقه مثبتي در زمينه گارانتي دارند آشنا خواهيد شد. به طور معمول نگاه اغلب شرکت‌هاي ايراني به مقوله گارانتي و خدمات سرويس، يک نگاه صرفا هزينه‌اي مي‌باشد. ولي يک شرکت معتبر مي‌تواند با خدمات سرويس صحيح، مشتري خود را راضي نگاه دارد و از آن به عنوان عاملي مثبت در تبليغات و فروش خود استفاده نمايد. در اين شرايط نه تنها گارانتي يک عامل هزينه بر محسوب نمي‌شود بلکه خود تبديل به عاملي در جهت ارتقاء سطح فروش مي‌گردد و به نوعي هزينه‌هاي خود را جبران مي‌نمايد.
آشنايي با استانداردهاي کيفي منابع تغذيه
همانطورکه مي‌دانيد استانداردهاي کيفي منبع تغذيه در سه گروه و به شرح ذيل مي‌باشند:
1 ـ کارآيي ( Performance ) بند IEC / EN61204
2 ـ ايمني ( Safety ) بند IEC / 60950
3 ـ سازگاري الکترومغناطِيسي Electro Magnetic Compatibly ) EMC که خود در چند گروه تقسيم گرديده است:
EN / 55022 : تشعشعات الکترو مغناطيس
EN / 55024 : مصونيت کاربر
IEC/61000-4-2 ESD : بررسي مصونيت در برابر تخليه بار و الکتريسيته ساکن
IEC / 61000-4-3 : بررسي مصونيت در برابر تشعشعات
IEC / 61000-4-4 : بررسي مصونيت در برابر سيگنال گذاري هاي شديد
IEC / 61000-4-5 : بررسي مصونيت در برابر رعد و برق
IEC / 61000-4-6 : بررسي مصونيت در برابر تشعشعات هدايت شده
IEC / 61000-4-8 : بررسي مصونيت در برابر ميدان هاي مغناطيسي ايجاد شده
IEC / 61000-4-11 : بررسي مصونيت در برابر نوسانات برق و يا قطع کامل برق ورودي ( Surge ~ Down )
IEC / 61000-3-3 : فيليکر استاندارد
IEC / 61000-3-2 : هارمونيک و اثرات متقابل
ـ جلوگيري از ورود هارمونيک‌هاي اضافي فرکانس در بخش ورودي .
ـ جلوگيري از خروج هارمونيک‌ها در بخش ورودي .
در اين رابطه شما را با مختصري از موارد تست فني يک منبع تغذيه با توضيحات محدود که اميدواريم براي عموم خوانندگان محترم قابل استفاده باشد، آشنا مي‌نماييم.
MTBF TEST
مطابق با استاندارد، طراحي مدار، كيفيت قطعات داخلي، راندمان و دور فن به گونه‌اي باشد كه باعث بالا رفتن عمر مفيد منبع تغذيه گردد . در اين تست ميزان عمر پاور در شرايط استاندارد تخمين زده مي‌شود.
EMC TEST
مطابق با استاندارد، منبع تغذيه داراي ضربه گير ورودي و لاين فيلتربه همراه خازن هاي X و Yبا علامت درج شده استاندارد باشد .
BURN IN TEST
در اين تست پاور را در شرايط تعيين شده محيطي استاندارد، از جمله رطوبت، دما و ميزان بار مشخصي قرار مي‌دهند و آزمون را انجام مي‌دهند.
LOW NOISE
نويز به وجود آمده در کليه خروجي ها، از محدوده مجاز تعيين شده دراستاندارد، تجاوز ننمايد، كه اين مورد در كارايي رايانه و همچنين بالا رفتن عمر مفيد قطعات متصل به منبع تغذيه تاثير بسيار زيادي دارد .
SILENT PSU
طراحي مدار به گونه‌اي باشدكه دوران فن ها، متناسب با حرارت داخلي، تغيير يابد و ازفن‌هاي استاندارد ( شکل پره‌ها و بالانس حرکتي ) با نويز صوتي پايين استفاده شود. اين مورد باعث پايين آمدن نويزصوتي و بالا رفتن عمر مفيد فن پاور مي‌گردد .
HI-POT TEST
در حدود تعيين شده در استاندارد، در صورت افزايش ناگهاني ولتاژ در ورودي، منبع تغذيه دچار آسيب جدي نشود .
THERMINAL EARTH
مطابق با استاندارد، منبع تغذيه داراي ترمينال تخليه بار الکتريکي و همچنين درج علامت مربوطه بر روي بدنه داخلي باشد .
PCB FIRE TEST
مطابق استاندارد آتش سوزي، برد اصلي منبع تغذيه داراي کليه موارد و نکات ايمني لحاظ شده در استاندارد آتش سوزي باشد .
HOLD UP TIME
مدت زماني كه به طول مي‌انجامد تا ولتاژ+5V پس از وقفه انرژي در ورودي، از مرز 90 % مقدار اوليه خود پايين تر بيايد، مطابق با استاندارد باشد .
POWER GOOD TIME
مدت زماني كه به طول مي‌انجامد تا ولتاژ +5V پس از روشن شدن منبع تغذيه، از مرز 95 % مقدار اوليه خود عبور كند، مطابق با استاندارد باشد .
SHORT CIRCUIT PROTECTION
در صورت به وجود آمدن اتصال كوتاه در هر يك از شاخه‌هاي خروجي، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش شود .
OVER POWER PROTECTION
در حدود تعيين شده در استاندارد، در صورت افزايش بار مصرفي خارج از توان حداكثر، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش شود.
OVER VOLTAGE PROTECTION
در حدود تعيين شده در استاندارد، در صورت افزايش ولتاژ در هر يك از شاخه‌هاي خروجي، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش شود .
UNDER VOLTAGE PROTECTION
درحدود تعيين شده در استاندارد، درصورت کاهش ولتاژ ورودي پاور، منبغ تغذيه به صورت خودکار خاموش شود .
OVER CURRENT PROTECTION
در حدود تعيين شده در استاندارد، در صورت اضافه بار خارج از توان بر روي هر يك از شاخه‌هاي خروجي، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش شود .
SCAN DISC FREE PROTECTION
مطابق استاندارد و جهت جلوگيري از آسيب اطلاعات، مدت زماني كه منبع تغذيه پس از دستور SHUT DOWN به طور كامل خاموش مي‌شود، بيشتر از 2ms به طول انجامد، تا از اجراي SCAN DISKپس از راه اندازي مجدد سيستم عامل جلوگيري شود. ( PS – OFF # > 2ms )
POWER FACTOR CORRECTION يا PFC
درحدودتعيين شده دراستاندارد، ميزان هارمونيک ها در بخش ورودي، توسط مدار PFC تصحيح شود .
STABLE REGULATION
مطابق استاندارد، ولتاژ در شاخه‌هاي خروجي +3.3V ، +5V ، +12V حد اکثر + % 5 تا - % 5 ( مثبت و منفي % 5 ) و در ولتاژ خروجي شاخه‌هاي -5V و -12V حداکثر + % 10 تا - % 10 نوسان داشته باشد .
CREEPAGE DISTANCE
مطابق استاندارد، قطعات داخلي و فواصل ما بين آنها، براساس جريان خزشي، عايق كاري شده باشد كه اين مورد باعث کاهش نويز خروجي، جلوگيري از آسيب ديدگي مدار پاور و يا ساير قطعات جانبي مي‌گردد .
INTERACTION & CROSS REGULATION
مطابق استاندارد، با اعمال بار متقابل بر روي هر يك از خروجي‌ها، تغيير ولتاژ ساير خطوط در گستره معين و هماهنگ با سخت‌افزار به كاربرده شده باشد. اين مورد در سالهاي اخير با توجه به تغييرات مكرر تكنولوژي به طور مرتب رو به تغيير بوده و عدم رعايت آن باعث بروز مشكلات اساسي گرديده است .
CONDUCTED EMI
در صورتي كه منبع تغذيه به فيلترهاي مناسب ورودي و خروجي مجهز باشد، تداخل فركانس‌هاي راديويي بر روي پايانه‌هاي ورودي و خروجي، بايد در محدوده مجاز تعيين شده در استاندارد باشد .
RADIATED EMI
مطابق با استاندارد، تشعشعات مغناطيسي كه از داخل منبع تغذيه به بيرون و بالعكس درجريان است، باعث بروز مشكل دركاركرد منبع تغذيه و نيز ساير وسايل الكترونيكي مجاور آن نگردد .
ESD PERSONNAL
مطابق استاندارد، درصورت باردار شدن بدن كاربر به الكتريسيته ساكن و تماس كاربر با منبع تغذيه، مشكلي در كاكرد منبع تغذيه و متقابلا سيستم مورد استفاده به وجود نيايد .
روش‌هاي اصولي تست ابتدايي يک منبع تغذيه
اگر قصد تست معمول و پيش پا افتاده از يک پاور را داريد، موارد ذيل را در نظر داشته باشيد:
متاسفانه کاربران به دليل اشتياق اوليه خريد ( در مورد هر نوع کالا ) ، به مقوله گارانتي و نوع خدمات ارائه شده از سوي ارائه کننده کالا، توجهي ندارند. ولي پس از گذشت مدت زماني و برخورد با اولين اشکال در کالاي خريداري شده تازه به اهميت گارانتي آن پي مي‌برند. هر وسيله الکترونيکي، مکانيکي و ... مي‌تواند در طي پروسه مواد اوليه، توليد، کنترل کيفيت، بسته بندي، عرضه و حمل و نقل دچار آسيب فني و يا ظاهري گردد. همانطور که مي‌دانيد مقوله گارانتي در ايران، به درستي تعريف و اجرا نمي‌شود . ولي با اين حال مي‌توان در هنگام خريد پاور، با تحقيق از سطح بازار و دوستاني که در زمينه سخت‌افزار فعاليت دارند، با نام شرکت‌هايي که سابقه مثبتي در زمينه گارانتي دارند آشنا خواهيد شد. به طور معمول نگاه اغلب شرکت‌هاي ايراني به مقوله گارانتي و خدمات سرويس، يک نگاه صرفا هزينه‌اي مي‌باشد. ولي يک شرکت معتبر مي‌تواند با خدمات سرويس صحيح، مشتري خود را راضي نگاه دارد و از آن به عنوان عاملي مثبت در تبليغات و فروش خود استفاده نمايد. در اين شرايط نه تنها گارانتي يک عامل هزينه بر محسوب نمي‌شود بلکه خود تبديل به عاملي در جهت ارتقاء سطح فروش مي‌گردد و به نوعي هزينه‌هاي خود را جبران مي‌نمايد.
آشنايي با استانداردهاي کيفي منابع تغذيه
همانطورکه مي‌دانيد استانداردهاي کيفي منبع تغذيه در سه گروه و به شرح ذيل مي‌باشند:
1 ـ کارآيي ( Performance ) بند IEC / EN61204
2 ـ ايمني ( Safety ) بند IEC / 60950
3 ـ سازگاري الکترومغناطِيسي Electro Magnetic Compatibly ) EMC که خود در چند گروه تقسيم گرديده است:
EN / 55022 : تشعشعات الکترو مغناطيس
EN / 55024 : مصونيت کاربر
IEC/61000-4-2 ESD : بررسي مصونيت در برابر تخليه بار و الکتريسيته ساکن
IEC / 61000-4-3 : بررسي مصونيت در برابر تشعشعات
IEC / 61000-4-4 : بررسي مصونيت در برابر سيگنال گذاري هاي شديد
IEC / 61000-4-5 : بررسي مصونيت در برابر رعد و برق
IEC / 61000-4-6 : بررسي مصونيت در برابر تشعشعات هدايت شده
IEC / 61000-4-8 : بررسي مصونيت در برابر ميدان هاي مغناطيسي ايجاد شده
IEC / 61000-4-11 : بررسي مصونيت در برابر نوسانات برق و يا قطع کامل برق ورودي ( Surge ~ Down )
IEC / 61000-3-3 : فيليکر استاندارد
IEC / 61000-3-2 : هارمونيک و اثرات متقابل
ـ جلوگيري از ورود هارمونيک‌هاي اضافي فرکانس در بخش ورودي .
ـ جلوگيري از خروج هارمونيک‌ها در بخش ورودي .
در اين رابطه شما را با مختصري از موارد تست فني يک منبع تغذيه با توضيحات محدود که اميدواريم براي عموم خوانندگان محترم قابل استفاده باشد، آشنا مي‌نماييم.
MTBF TEST
مطابق با استاندارد، طراحي مدار، كيفيت قطعات داخلي، راندمان و دور فن به گونه‌اي باشد كه باعث بالا رفتن عمر مفيد منبع تغذيه گردد . در اين تست ميزان عمر پاور در شرايط استاندارد تخمين زده مي‌شود.
EMC TEST
مطابق با استاندارد، منبع تغذيه داراي ضربه گير ورودي و لاين فيلتربه همراه خازن هاي X و Yبا علامت درج شده استاندارد باشد .
BURN IN TEST
در اين تست پاور را در شرايط تعيين شده محيطي استاندارد، از جمله رطوبت، دما و ميزان بار مشخصي قرار مي‌دهند و آزمون را انجام مي‌دهند.
LOW NOISE
نويز به وجود آمده در کليه خروجي ها، از محدوده مجاز تعيين شده دراستاندارد، تجاوز ننمايد، كه اين مورد در كارايي رايانه و همچنين بالا رفتن عمر مفيد قطعات متصل به منبع تغذيه تاثير بسيار زيادي دارد .
SILENT PSU
طراحي مدار به گونه‌اي باشدكه دوران فن ها، متناسب با حرارت داخلي، تغيير يابد و ازفن‌هاي استاندارد ( شکل پره‌ها و بالانس حرکتي ) با نويز صوتي پايين استفاده شود. اين مورد باعث پايين آمدن نويزصوتي و بالا رفتن عمر مفيد فن پاور مي‌گردد .
HI-POT TEST
در حدود تعيين شده در استاندارد، در صورت افزايش ناگهاني ولتاژ در ورودي، منبع تغذيه دچار آسيب جدي نشود .
THERMINAL EARTH
مطابق با استاندارد، منبع تغذيه داراي ترمينال تخليه بار الکتريکي و همچنين درج علامت مربوطه بر روي بدنه داخلي باشد .
PCB FIRE TEST
مطابق استاندارد آتش سوزي، برد اصلي منبع تغذيه داراي کليه موارد و نکات ايمني لحاظ شده در استاندارد آتش سوزي باشد .
HOLD UP TIME
مدت زماني كه به طول مي‌انجامد تا ولتاژ+5V پس از وقفه انرژي در ورودي، از مرز 90 % مقدار اوليه خود پايين تر بيايد، مطابق با استاندارد باشد .
POWER GOOD TIME
مدت زماني كه به طول مي‌انجامد تا ولتاژ +5V پس از روشن شدن منبع تغذيه، از مرز 95 % مقدار اوليه خود عبور كند، مطابق با استاندارد باشد .
SHORT CIRCUIT PROTECTION
در صورت به وجود آمدن اتصال كوتاه در هر يك از شاخه‌هاي خروجي، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش شود .
OVER POWER PROTECTION
در حدود تعيين شده در استاندارد، در صورت افزايش بار مصرفي خارج از توان حداكثر، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش شود.
OVER VOLTAGE PROTECTION
در حدود تعيين شده در استاندارد، در صورت افزايش ولتاژ در هر يك از شاخه‌هاي خروجي، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش شود .
UNDER VOLTAGE PROTECTION
درحدود تعيين شده در استاندارد، درصورت کاهش ولتاژ ورودي پاور، منبغ تغذيه به صورت خودکار خاموش شود .
OVER CURRENT PROTECTION
در حدود تعيين شده در استاندارد، در صورت اضافه بار خارج از توان بر روي هر يك از شاخه‌هاي خروجي، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش شود .
SCAN DISC FREE PROTECTION
مطابق استاندارد و جهت جلوگيري از آسيب اطلاعات، مدت زماني كه منبع تغذيه پس از دستور SHUT DOWN به طور كامل خاموش مي‌شود، بيشتر از 2ms به طول انجامد، تا از اجراي SCAN DISKپس از راه اندازي مجدد سيستم عامل جلوگيري شود. ( PS – OFF # > 2ms )
POWER FACTOR CORRECTION يا PFC
درحدودتعيين شده دراستاندارد، ميزان هارمونيک ها در بخش ورودي، توسط مدار PFC تصحيح شود .
STABLE REGULATION
مطابق استاندارد، ولتاژ در شاخه‌هاي خروجي +3.3V ، +5V ، +12V حد اکثر + % 5 تا - % 5 ( مثبت و منفي % 5 ) و در ولتاژ خروجي شاخه‌هاي -5V و -12V حداکثر + % 10 تا - % 10 نوسان داشته باشد .
CREEPAGE DISTANCE
مطابق استاندارد، قطعات داخلي و فواصل ما بين آنها، براساس جريان خزشي، عايق كاري شده باشد كه اين مورد باعث کاهش نويز خروجي، جلوگيري از آسيب ديدگي مدار پاور و يا ساير قطعات جانبي مي‌گردد .
INTERACTION & CROSS REGULATION
مطابق استاندارد، با اعمال بار متقابل بر روي هر يك از خروجي‌ها، تغيير ولتاژ ساير خطوط در گستره معين و هماهنگ با سخت‌افزار به كاربرده شده باشد. اين مورد در سالهاي اخير با توجه به تغييرات مكرر تكنولوژي به طور مرتب رو به تغيير بوده و عدم رعايت آن باعث بروز مشكلات اساسي گرديده است .
CONDUCTED EMI
در صورتي كه منبع تغذيه به فيلترهاي مناسب ورودي و خروجي مجهز باشد، تداخل فركانس‌هاي راديويي بر روي پايانه‌هاي ورودي و خروجي، بايد در محدوده مجاز تعيين شده در استاندارد باشد .
RADIATED EMI
مطابق با استاندارد، تشعشعات مغناطيسي كه از داخل منبع تغذيه به بيرون و بالعكس درجريان است، باعث بروز مشكل دركاركرد منبع تغذيه و نيز ساير وسايل الكترونيكي مجاور آن نگردد .
ESD PERSONNAL
مطابق استاندارد، درصورت باردار شدن بدن كاربر به الكتريسيته ساكن و تماس كاربر با منبع تغذيه، مشكلي در كاكرد منبع تغذيه و متقابلا سيستم مورد استفاده به وجود نيايد .
روش‌هاي اصولي تست ابتدايي يک منبع تغذيه
اگر قصد تست معمول و پيش پا افتاده از يک پاور را داريد، موارد ذيل را در نظر داشته باشيد:
اتصال کوتاه کابل سبز رنگ PS / ON ( رنگ سبز فقط بر روي کانکتور 24 پين پاور معروف به Main Connector مشاهده مي‌شود ) با هر يک از خروجي هاي مشکي رنگ پاور. در اين مورد توجه داشته باشيد که پاورهاي جديد با ويرايش2.01 به بالا در زمينه PS / ON خود بسيار حساسند. چرا که سيگنال ارسال شده توسط Main متناسب با استانداردTTL و طراحي عمومي در اين گونه پاورها مي‌باشد. پس تکرار اين روش به کرات و اتصال طولاني مدت دو کابل، موجب آسيب ديدگي بخش PS / ON پاور مي‌گردد.
2 ـ حتما در نظر داشته باشيد جهت دستيابي به ولتاژ مورد نظر در خروجي يک پاور ساپلاي سوييچينگ، حتما نياز به تعريف حداقل بار ( Low Load ) براي خروجي هاي اصلي پاور خود داريد. همانطور که مستحضريد کليه خروجي‌ها در مدار PWM ( Puls Whidh Modutation ) تحت کنترل و نيازمند بالانس مي‌باشند و مجبور به رعايت اين اصل مهم مي‌باشيد. به طور معمول مي‌توان اشاره داشت که براي خروجي 12+ پاور حداقل نياز به اعمال بار 1 تا 2 آمپر و براي خروجي 5+ پاور نياز به اعمال بار حداقل 3 تا 5 آمپر داريد. همانطور که قبلا اشاره شد خروجي 3 / 3 + و 5+ پاور از يک منشاء واحد مي‌باشند و نياز به اعمال بار در اين تست ابتدايي بر روي شاخه 3 / 3 + نمي‌باشد. در مورد شاخه‌هاي ولتاژ منفي هم همينطور است. در مورد شاخه مجزاي 5+ استندباي هم نياز به اعمال بار نمي‌باشد. چرا که اين شاخه تنها شاخه مجزا و اصلي پاور مي‌باشد که نياز به اعمال بار Low Load ندارد و رقم اعمال بار حداقل آن بسيار ناچيز و در حد صفر مي‌باشد.
3 ـ جهت دريافت ولتاژ هر شاخه مي‌توانيد از ولت مترهاي معمولي استفاده کنيد. بدين صورت که اول حداقل بارها را اعمال نماييد. سپس پروب مشکي رنگ ولت متر را داخل يکي از کانکتورهاي خروجي مشکي پاور قرار دهيد ( اين پروب مشکي را تا تست آخرين ولتاژ دست نزنيد، چرا که تمام کابل‌هاي مشکي خروجي، گراند پاور و از يک نقطه ـ به طور معمول ـ منشعب مي‌باشند ) . در مرحله بعد PS / ON را فعال نماييد و بلا فاصله پروب قرمز رنگ ولت متر را بر روي همه خروجي‌ها و بنا به رنگ آنها قرار دهيد. توجه داشته باشيد که رنگ زرد معرف خروجي 12+ رنگ قرمز خروجي 5+ رنگ نارنجي خروجي 3 / 3 + رنگ سفيد خروجي 5- رنگ آبي خروجي 12- رنگ بنفش خروجي 5+ استندباي مي‌باشند. ( حتما خروجي 5+ ولت استند باي چک شود چرا که اغلب مشاهده مي‌شود اين خروجي مهم، جهت تست از قلم مي‌افتد ).
نکته : خروجي سفيد رنگ پاورها ( 5- ولت ) مربوط به تغذيه کارت‌هاي ISA و مادربردهاي قديمي‌مي‌باشد. مطابق استاندارد جديد ATX توليدکنندگان پاور مي‌توانند اين خروجي را از محصول خود حذف نمايند. در نظر داشته باشيد اگر براي مادربرد قديمي خود پاور تهيه مي‌کنيد، حتما از وجود اين خروجي ( 5- ولت که سفيدرنگ مي‌باشد ) بر روي آن مطمئن شويد .
4 ـ بحث مهم در اين روش چگونگي تشخيص ولتاژ مناسب مي‌باشد. به عبارت ديگر براي هر ولتاژ مثبت در خروجي پاور، دامنه کاري مشخص 5 - / + در صد و براي ولتاژ منفي دامنه کاري 10- / + درصد در نظر گرفته شده است . طبيعي است که هرچه ولتاژ به دست آمده به ولتاژ حقيقي نزديک‌تر باشد، پاور شما صحيح تر عمل مي‌نمايد. به دامنه‌هاي کاري خروجي‌هاي پاور مطابق استاندارد ذيل توجه داشته باشيد:
---------- +12 ولت خروجي پاور در محدوده 60 / 12 + و 40 / 11+ مجاز مي‌باشد.
---------- +5 ولت خروجي پاور در محدوده 25 / 5+ و 75 / 4+ مجاز مي‌باشد.
---------- +3.3 ولت خروجي پاور در محدوده 46 / 3+ و 14 / 3+ مجاز مي‌باشد.
---------- +5 ولت استند باي خروجي پاور در محدوده 25 / 5+ و 75 / 4+ مجاز مي‌باشد.
---------- -12 ولت خروجي پاور در محدوده 80 / 10- و20 / 13- مجاز مي‌باشد.
---------- -5 ولت خروجي پاور در محدوده 50 / 4- و 50 / 5- مجاز مي‌باشد.
توجه داشته باشيد که محافظ OVP تعبيه شده در پاورهاي استاندارد، به طور اتوماتيک ولتاژ خارج از محدوده پاور را قطع مي‌نمايد و پاور را خاموش مي‌کند. اين نکته توجه شما را به اهميت وجود محافظهاي خروجي و ورودي پاور استاندارد جلب مي‌نمايد
5- توجه کافي به کارکرد فن پاور خود داشته باشيد . هرگونه کند چرخيدن فن و صداي اضافي فن پاور مي‌تواند در دراز مدت بر کارکرد پاور شما تاثيرات منفي بگذارد.
6- در بسياري موارد مي‌توانيد از پشت شيارهاي پاور، خازن‌هاي الکتروليت خروجي را ملاحظه فرماييد. چرا که در صورت نشتي آنها ( بادکردن )، معمولا شما از اين طريق تست متوجه اشکال نخواهيد شد . پس به آن توجه کافي داشته باشيد.
7- به تغيير رنگ کانکتورهاي خروجي پاور توجه کافي داشته باشيد. در بسياري موارد مشاهده شده است که با جريان کشيدن زياد از يک خروجي خاص رنگ کانکتور تغيير و متمايل به قهوه‌اي مي‌گردد . اين موضوع هشداري در جهت چک نمودن سخت‌افزار و پاور شما توسط تجهيزات مختص خود مي‌باشد .
شکل 5 : نمونه‌اي از يک تستر معمولي پاور را نشان مي‌دهد.
اين اصل مهم را فراموش ننماييد که حتي در صورت جواب مثبت پاور از مراحل تست معمولي، احتمال وجود خطا در پاور شما تا 50 درصد ناقص مي‌باشد. به عبارت ديگر تايمينگ‌ها، فرکانس‌ها، محافظ‌ها و.... از قلم افتاده‌اند، که در صورت وجود مشکل در هرکدام، به تنهايي دردسرهاي زيادي را براي شما ايجاد خواهد نمود.
2 ـ حتما در نظر داشته باشيد جهت دستيابي به ولتاژ مورد نظر در خروجي يک پاور ساپلاي سوييچينگ، حتما نياز به تعريف حداقل بار ( Low Load ) براي خروجي هاي اصلي پاور خود داريد. همانطور که مستحضريد کليه خروجي‌ها در مدار PWM ( Puls Whidh Modutation ) تحت کنترل و نيازمند بالانس مي‌باشند و مجبور به رعايت اين اصل مهم مي‌باشيد. به طور معمول مي‌توان اشاره داشت که براي خروجي 12+ پاور حداقل نياز به اعمال بار 1 تا 2 آمپر و براي خروجي 5+ پاور نياز به اعمال بار حداقل 3 تا 5 آمپر داريد. همانطور که قبلا اشاره شد خروجي 3 / 3 + و 5+ پاور از يک منشاء واحد مي‌باشند و نياز به اعمال بار در اين تست ابتدايي بر روي شاخه 3 / 3 + نمي‌باشد. در مورد شاخه‌هاي ولتاژ منفي هم همينطور است. در مورد شاخه مجزاي 5+ استندباي هم نياز به اعمال بار نمي‌باشد. چرا که اين شاخه تنها شاخه مجزا و اصلي پاور مي‌باشد که نياز به اعمال بار Low Load ندارد و رقم اعمال بار حداقل آن بسيار ناچيز و در حد صفر مي‌باشد.
3 ـ جهت دريافت ولتاژ هر شاخه مي‌توانيد از ولت مترهاي معمولي استفاده کنيد. بدين صورت که اول حداقل بارها را اعمال نماييد. سپس پروب مشکي رنگ ولت متر را داخل يکي از کانکتورهاي خروجي مشکي پاور قرار دهيد ( اين پروب مشکي را تا تست آخرين ولتاژ دست نزنيد، چرا که تمام کابل‌هاي مشکي خروجي، گراند پاور و از يک نقطه ـ به طور معمول ـ منشعب مي‌باشند ) . در مرحله بعد PS / ON را فعال نماييد و بلا فاصله پروب قرمز رنگ ولت متر را بر روي همه خروجي‌ها و بنا به رنگ آنها قرار دهيد. توجه داشته باشيد که رنگ زرد معرف خروجي 12+ رنگ قرمز خروجي 5+ رنگ نارنجي خروجي 3 / 3 + رنگ سفيد خروجي 5- رنگ آبي خروجي 12- رنگ بنفش خروجي 5+ استندباي مي‌باشند. ( حتما خروجي 5+ ولت استند باي چک شود چرا که اغلب مشاهده مي‌شود اين خروجي مهم، جهت تست از قلم مي‌افتد ).
نکته : خروجي سفيد رنگ پاورها ( 5- ولت ) مربوط به تغذيه کارت‌هاي ISA و مادربردهاي قديمي‌مي‌باشد. مطابق استاندارد جديد ATX توليدکنندگان پاور مي‌توانند اين خروجي را از محصول خود حذف نمايند. در نظر داشته باشيد اگر براي مادربرد قديمي خود پاور تهيه مي‌کنيد، حتما از وجود اين خروجي ( 5- ولت که سفيدرنگ مي‌باشد ) بر روي آن مطمئن شويد .
4 ـ بحث مهم در اين روش چگونگي تشخيص ولتاژ مناسب مي‌باشد. به عبارت ديگر براي هر ولتاژ مثبت در خروجي پاور، دامنه کاري مشخص 5 - / + در صد و براي ولتاژ منفي دامنه کاري 10- / + درصد در نظر گرفته شده است . طبيعي است که هرچه ولتاژ به دست آمده به ولتاژ حقيقي نزديک‌تر باشد، پاور شما صحيح تر عمل مي‌نمايد. به دامنه‌هاي کاري خروجي‌هاي پاور مطابق استاندارد ذيل توجه داشته باشيد:
---------- +12 ولت خروجي پاور در محدوده 60 / 12 + و 40 / 11+ مجاز مي‌باشد.
---------- +5 ولت خروجي پاور در محدوده 25 / 5+ و 75 / 4+ مجاز مي‌باشد.
---------- +3.3 ولت خروجي پاور در محدوده 46 / 3+ و 14 / 3+ مجاز مي‌باشد.
---------- +5 ولت استند باي خروجي پاور در محدوده 25 / 5+ و 75 / 4+ مجاز مي‌باشد.
---------- -12 ولت خروجي پاور در محدوده 80 / 10- و20 / 13- مجاز مي‌باشد.
---------- -5 ولت خروجي پاور در محدوده 50 / 4- و 50 / 5- مجاز مي‌باشد.
توجه داشته باشيد که محافظ OVP تعبيه شده در پاورهاي استاندارد، به طور اتوماتيک ولتاژ خارج از محدوده پاور را قطع مي‌نمايد و پاور را خاموش مي‌کند. اين نکته توجه شما را به اهميت وجود محافظهاي خروجي و ورودي پاور استاندارد جلب مي‌نمايد
5- توجه کافي به کارکرد فن پاور خود داشته باشيد . هرگونه کند چرخيدن فن و صداي اضافي فن پاور مي‌تواند در دراز مدت بر کارکرد پاور شما تاثيرات منفي بگذارد.
6- در بسياري موارد مي‌توانيد از پشت شيارهاي پاور، خازن‌هاي الکتروليت خروجي را ملاحظه فرماييد. چرا که در صورت نشتي آنها ( بادکردن )، معمولا شما از اين طريق تست متوجه اشکال نخواهيد شد . پس به آن توجه کافي داشته باشيد.
7- به تغيير رنگ کانکتورهاي خروجي پاور توجه کافي داشته باشيد. در بسياري موارد مشاهده شده است که با جريان کشيدن زياد از يک خروجي خاص رنگ کانکتور تغيير و متمايل به قهوه‌اي مي‌گردد . اين موضوع هشداري در جهت چک نمودن سخت‌افزار و پاور شما توسط تجهيزات مختص خود مي‌باشد .
شکل 5 : نمونه‌اي از يک تستر معمولي پاور را نشان مي‌دهد.
ادامه مطلب
